„Turizam diše, diše planeta" naziv je projekta razvoja turizma uz smanjenje emisije gasova sa efektom smanjenja emisija gasova sa efektom staklene bašte, a koji zajedno sprovode Ministarstvo održivog razvoja i turizma Crne Gore, UNDP i Globalni fond za životnu sredinu GEF. Inicijalna radionica projekta vrijednog 3,3 miliona dolara koji bi u punoj mjeri trebalo da se implementira počevši od rujna naredne godine, održana je juče u Tivtu. Pored predstavnika Vlade i lokalnih uprava Tivta, Kotora, Herceg Novog i Cetinja kao opština u kojima će se projekat sprovoditi, radionica je okupila predstavnike UNDP i GEF-a, NVO sektora i investitora koji realizuju velike turističke projekte u Crnoj Gori.

„Ovaj projekat ima za cilj da ukaže na sve aspekte koje turizam kao glavni pokretač investicija i ekonomskog rasta u Crnoj Gori, ima na onaj udio emisije GHG gasova koji posredno ili neposredno, potiču od svih onih aktivnosti koje turizam kao privredna grana proizvodi. Realizacija svih planiranih investicija u Crnoj Gori značajno će uticati na porast emisije GHG gasovca u periodu od 5 do 10 godina i zato je osnovna ideja ove radionice da se prezentuju projekti čija je osnovna misija smanjene emisije GHG gasova. Svi mi kao pojedinci, društvo i investitori, moramo dati svoj doprinos očuvanju prirode i poštovanju principa održivog razvoja." – kazao je državni sekretar za turizam u Ministarsatvu održivog razvoja i turima Predrag Jelušić. Stalni koordinator sistema UN u Crnoj Gori i predstavnbik UNDP Rastislav Vrbenski ukazao je na dodatnu obavezu koju Crna Gora, kao zvanično ekološka država, ima prema očuvanju okoline i razvoju privrede uskladjene sa potrebom očuvanja i zaštite prirodnmih resursa, dok je gradonačenik Tivta Dragan Kankaraš podvukao da lokalna uprava polaže akcenat na zaštitu prirode i održivi razvoj „o čemu svjedoči i podatak da je u našoj planskoj dokuemntaciji, oko jedne trećine ukupne površine opštine Tivat pod nekim od režima zaštite".
Ističući da je lani Crnu Goru posjetilo 1,45 miliona turista koji su ostvarili 9 miliona noćenja i da je ostvaren prihod od oko 700 miliona eura, Andro Drecun iz Ministarstva održivog razvoja i turizma kazao je da ta privredna grana godinama bilježi rast, uprkos globalnoj ekonomskoj krizi. On je naglasio da će, ukoliko se nastavi uobičajeni scenario bavljenja biznisom, emisije gasova sa efektom staklene bašte u Crnoj Gori će porasti za 40% do 2020. godine u odnosu na polaznu osnovu iz 1990 godine, a iako je Crna Gora mala i ne može značajnije doprinijeti smanjenju svjetske emisije GHG gasova, ima „moralnu i svaku drugu obavezu da učini sve da se smanji negatiovni uticaj privredne ekspanzije na životnu sredinu, posebno u domenu turizma i sa njime povezanih djelatnosti". On je najavio da će uskoro biti osnovan Nacionalni savjet za održivi razvoj i klimatske promjene.
Projekat „Turizam diše, diše i planeta" detaljno je predstavila Jelena Janjušević, program menadžerka UNDP, naglašavajući da je on skoncentrisan na podržavanje četiri od ukupno sedam prioritetnih oblasti identifikovanih u Strategiji održivog razvoja Crne Gore.
„To su održiva mobilnost kroz odgovarajući menadžment u transportu, održivi turizam kao vodeći ekonomski sektor, održivi urbani razvoj i unapredjeno i racionalno korišćenje energije sa akcentom na povećanu upotrebu energije iz obnovljivih izvora."- istakla je Janjušević dodajući da to podrazumijeva čitav niz konkretnih aktivnosti poput usvanjanja nove politike i regulativa za smanjenje nivoa emisije ugljendioksida u turizmu, izgradnje turističke infrastrukture sa niskim nivoom emisije CO2, pružanje finansijske podrške za takve aktivnosti, uvodjenje sistema održivog transporta u Boki kotorskoj, te povećanja stepena znanja i svijesti kod stanovništva o potrebi smanjenja emisije GHG gasova. Ona je posebno naglasila činjenicu da su za to opredijeljeni i veliki strani investitori koji realizuju turističke projekte u Crnoj Gori poput Porto Montenegra, Luštice Development, Qatari Diar-a i SOCAR-a. Ironijom sudbine inače, azerbejdžanska državna naftna kompanija SOCAR je jedan od vodećih proizvodajač fosilnih goriva u svijetu čijim izgraranjem nastaju GHG gasovi, a od proizvodnje nafte i plina potiče i novac kojeg državni fond Katara Qatari Diar namjerava uložiti u Crnu Goru. Novac koji se ulaže u Porto Montenegro dobrim dijelom dolazi od ekološki veoma diskutabilnih rudarskih projekata kompanije „Barrick Gold" kanadskog milijardera Pitera Manka, mahom u zemljama tzv. Trećeg svijeta.
O politikama GEF-a za ublažavanje klimatskih promjena u što je taj fond od svog osnivanja do danas uložio preko 11 milijardi dolara, govorila je Marina Olšanskaja, glavna tehnička savjetnica UNDP iz Bratislave, dok se Žaklina Gligorijević, konsultantkinja za prostorno planiranje iz UNDP, osvrnula na medjunarodna iskustva u toj oblasti i uporedila ih sa situacijom u Crnoj Gori.
O načinima na koji se sprovodi politika zaštite životne sredione, energetske efikasnosti i održivog razvoja u Porto Montenegru govorio je PR menadžer te firme Danilo Kalezić koji je istakao da taj nautički centar jedini u regionu, raspolaže sa vakumskom kanalizacijom sa biološkim filterima, kao i separatorima ulja kroz koji prolaze sve atmosferske vode u marini, sistemom za prikupljanje zauljenih voda i otpadsa sa jahti, a za godinu dana uložiće i milion eura u nabavku novog agregata koji će jahte dok su u marini snabdijevati strujom i eliminisati potrebu za radom pomoćnnih motora na brodovuima, a time i smanjiti emisiju štetnih gasova.
Siniša Luković